1ـ1 مقدمه
جامعه‌ی پویا و پرتلاش امروزی یک لحظه درنگ نمی کند تا بتواند به فنون جدید و قدرت والای علمی دست پیدا کند . در چنین عصری که عصر شکوفایی و بهره جستن از نبوغ بزرگان علمی، پژوهندگان ،مخترعین ، مبتکرین، صنعتگران و… است برای اداره سازمان‌های اجتماعی ـ فرهنگی ـ اقتصادی و آموزش جامعه به فکر و ذهن افراد خلاق نیاز است ، تا بتوان همگام و همپای پیشرفت جامعه به پرورش افراد خلاق اقدام نمود.
بسیاری بر این عقیده‌اند که خلاقیت امری ذاتی است و فقط خداوند این ودیعه خود را به عده‌ای از انسانها بخشیده و قابل آموزش و آموختنی نیست . عده‌ای با این عقیده مخالفند و ابراز می دارند خداوند به همه انسانها یکسان نعمت بخشیده این افراد (خلاقان) از این نبوغ خدادادی خود ، بیشترین بهره را برده‌اند و نیز معتقدند که خلاقیت صفت مشترک تمامی انسانها است که با پرورش آن می توان آن را از حالت رکود درآورد و از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل کرد و بالعکس می‌توان خلاقیت را با آموزش ناصحیح و غلط از ریشه خشکاند. تحقیقات ادعای گروه دوم را تصدیق کرده و خلاقیت را صفت مشترک تمام انسانها دانسته ، اما مقدار و نوع خلاقیت از فردی به فرد دیگر متفاوت می‌دانند و هر انسانی به نوعی از خلاقیت خود بهره می‌برد یکی زیاد یکی کم(پیرخایفی،1376). این تحقیقات نشان داده است که رشد و پرورش خلاقیت از همان بدو تولد و دوران کودکی آغاز می‌شود و در دوران دبیرستان به مرحله شکوفائی خود نزدیک می‌شود. البته اگر این توانایی در انسان پرورش یابد تا پایان عمر به غنای والای علمی آن افزوده می‌شود.
فهرست صفحه
فصل اول : کلیات
1ـ1 مقدمه ……………………………………………………………………………… 2
1ـ2 بیان مسئله ……………………………………………………………………….. 6
1ـ3 اهمیت و ضرورت پژوهش ……………………………………………………….. 9
1ـ4 اهداف پژوهش ……………………………………………………………….. 10
1ـ5 فرضیه‌های پژوهش …………………………………………………………… 11
1ـ6 تعاریف عملیاتی متغیرها ……………………………………………………….. 12
1ـ6 ـ1 نوع متغیرهای تحقیق …………………………………………………………………….. 12
1ـ6 ـ2 مراحل اندازه‌گیری متغیرها ………………………………………………………………….. 13
1ـ6 ـ 3 تعریف متغیرها ……………………………………………………………………………………. 13
فصل دوم : ادبیات پژوهش
2ـ1 خلاقیت چیست ؟ …………………………………………………………………………………………….. 17
2ـ2 تعریف خلاقیت ……………………………………………………………………………………………………….. 20
2ـ3 روند شکل گیری خلاقیت …………………………………………………………………………………………… 21
2ـ4 خصوصیات افراد خلاق ……………………………………………………………………………………………….. 22
2ـ5 راه‌های پرورش خلاقیت ………………………………………………………………………………….. 25
2ـ6 موانع خلاقیت …………………………………………………………………………………………………….. 27
2ـ7 انگیزه عاملی جهت تحقق خلاقیت نوشتاری ………………………………….. 30
2ـ8 نقش آموزش در پرورش نوشتن خلاق ………………………………….. 33
2ـ9 محیط خانواده و تأثیر آن بر خلاقیت ……………………………………………………………………………… 36
2ـ10 نقش تکرار و تمرین نوشتن بر نوشتن خلاق ……………………………………………………………. 37
2ـ11 تأثیر مطالعه بر نوشتن خلاق ……………………………………………………………………….. 39
2ـ12 نقش قصه‌گویی در پرورش نوشتن خلاق ………………………………………………………………………….. 41
2ـ13 تشویق عاملی کارساز در پرورش نوشتن خلاق ……………………………………………………………………. 44
2ـ14 نقش کودکستان و مراکز پیش دبستانی در بروز خلاقیت ………………………………………………… 46
2ـ15 نقش بازی‌های کودکانه در پرورش خلاقیت ………………………………………………………………………. 47
2ـ16 تأثیر اوقات فراغت بر نوشتن خلاق …………………………………………………………………. 49
2ـ17 مروری بر تحقیقات انجام شده ……………………………………………………………………………. 51
فصل سوم : روش پژوهش
3ـ1 نوع تحقیق …………………………………………………………………………………………………………. 71
3ـ2 جامعه آماری و ویژگیهای آن ………………………………………………………………………… 71
3ـ3 روش نمونه‌گیری و حجم نمونه ……………………………………………………………………………….. 71
3ـ4 ابزار گردآوری داده‌ها …………………………………………………………………………………………………
فهرست صفحه
3ـ5 پایایی و روایی پرسشنامه‌ها ………………………………………………………………….. 72
3ـ5ـ1 پایایی و روایی آزمون خلاقیت ……………………………………………………………. 72
3ـ5ـ2 پایایی و روایی آزمون انگیزه پیشرفت ………………………………………………….. 75
3ـ5ـ3 پایایی و روایی پرسشنامه محقق ساخته ………………………………………………. 75
3 ـ 6 شیوه نمره‌گذاری آزمون‌ها …………………………………………………………………….. 76
3-6-1 نمره‌گذاری آزمون خلاقیت ……………………………………………………………. 76
2-6-2 نمره‌گذاری آزمون انگیزه پیشرفت ………………………………………………………. 76
3ـ7 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها ……………………………………………………. 76
فصل چهارم : یافته‌های تحقیق
4ـ1 یافته‌های توصیفی ……………………………………………………………………….. 78
4ـ2 یافته‌های مربوط به فرضیه‌های تحقیق (آمار استنباطی) ……………………………………. 91
فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری
5ـ1 بحث و نتیجه‌گیری ………………………………………………………………………………… 98
5ـ2 پیشنهاد نظری و علمی پژوهش ……………………………………………………………… 102
5ـ3 محدودیت‌های پژوهش …………………………………………………………………………. 105
منابع و مأخذ
منابع و مأخذ ………………………………………………………………………………………….. 107
پیوست‌ها ……………………………………………………………………………..
پرسشنامه شماره (1) پرسشنامه محقق ساخته …………………………………………….. 116
پرسشنامه شماره (2) آزمون انگیزه پیشرفت (ACMT) ………………………………………….
پرسشنامه شماره (3) آزمون خلاقیت جمال عابدی ……………………………………………… 125
فهرست جداول و نمودار
فهرست صفحه
جدول شماره 3 ـ1 دامنه نمره خلاقیت 76
جدول شماره 3 ـ2 دامنه نمره انگیزه پیشرفت 76
جدول شماره 4 ـ 1 توزیع فراوانی میزان خلاقیت آزمودنی‌ها 78
جدول شماره 4 ـ2 توزیع فراوانی میزان خلاقیت آزمودنی‌های خلاق 80
جدول شماره 4 ـ3 توزیع فراوانی میزان خلاقیت آزمودنی های عادی 80
جدول شماره 4 ـ4 توزیع فراوانی میزان انگیزه پیشرفت آزمودنی های پسر به تفکیک خلاق و عادی 81
جدول شماره 4 ـ5 توزیع فراوانی میزان انگیزه پیشرفت آزمودنی‌های دختر به تفکیک خلاق و عادی 82
جدول شماره 4 ـ6 توزیع فراوانی میزان علاقه‌مندی آزمودنی‌های به امور فرهنگی هنری 84
جدول شماره 4 ـ7 توزیع فراوانی به خاطر آوردن دوران کودکی 84
جدول شماره 4 ـ8 توزیع فراوانی تداعی دوران کودکانه توسط بازی‌های کودکانه 85
جدول شماره 4 ـ9 توزیع فراوانی علاقه‌مندی پاسخگویان به بازی‌ها 86
جدول شماره 4 ـ10 توزیع فراوانی انجام دادن کارهای فرهنگی ـ هنری 86
جدول شماره 4 ـ11 توزیع فراوانی وضعیت تحصیلات اولیه آزمودنی ها 87
جدول شماره 4 ـ12 میزان علاقه‌مندی دانش‌آموزان به مطالعه کتاب و روزنامه 87
جدول شماره 4 ـ13 توزیع فراوانی میزان گذران اوقات فراغت آزمودنی ها 88
جدول شماره 4 ـ14 میزان علاقه‌مندی به شنیدن قصه و داستان 88
جدول شماره 4 ـ15 میزان خستگی نسبت به نوشتن دفتر خاطرات، یادداشت یا هر گونه تمرین نوشتاری 89
جدول شماره 4 ـ16 میزان تشویق پاسخگویان به انجام مهارت نوشتن 90
جدول شماره 4 ـ17 توزیع فراوانی شرکت در دوره‌های آموزش ویژه ……. 90
جدول شماره 4 ـ18 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت انگیزه پیشرفت در دانش آموزان خلاق و عادی 91
جدول شماره 4 ـ19 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت خلاقیت در دانش آموزان خلاق و عادی 91
جدول شماره 4 ـ20 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت تکرار و تمرین نوشتن در دانش آموزان خلاق و عادی … 92
جدول شماره 4 ـ21 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت مطالعه کتب غیر درسی در دانش آموزان خلاق و عادی . 93
جدول شماره 4 ـ22 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت میانگین قصه گویی والدین و … برای دانش آموزان خلاق و عادی 93
جدول شماره 4 ـ23 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت میزان تشویق و ترغیب دانش آموزان خلاق و عادی 94
جدول شماره 4 ـ24 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت علاقه به بازی در دانش آموزان خلاق و عادی 94
جدول شماره 4 ـ25 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی میزان اوقات فراغت دانش آموزان خلاق و عادی 95
جدول شماره 4 ـ26 خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت علاقمندی به فعالیت های هنری در دانش آموزان خلاق و عادی …. 96
منابع و مأخذ
ـ آزادی ، محمد . (1376) . توصیف گذراندن اوقات فراغت دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه نظام جدید شهر کرمانشاه با تأکید بر تربیت بدنی و ورزش . شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان تهران .
ـ آقایی فیشانی ، تیمور . (1377) . خلاقیت و نوآوری در انسانها و سازمانها . تهران : انتشارات ترمه .
ـ آمابلی ، ترزا .(1381) . شکوفایی خلاقیت کودکان و بزرگسالان (ترجمه حسن قاسم زاده ، پروین عظیمی ). تهران : دنیای نو (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1989).
ـ احمدی ، عبادالله . (1375) . نیاز سنجی اوقات فراغت دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر اراک . پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده ، دانشگاه علامه طباطبایی .
ـ احمدی ، علی اصغر . (تابستان 1379) . نقش اولیا در گذراندن اوقات فراغت . ماهنامه پیوند. تهران : انتشارات انجمن اولیاء و مربیان .
ـ ادیب ، یوسف . (1376) . بررسی زمینه های خلاقیت در پرسش‌ها و تکالیف کتب درسی جامعه شناسی (1) ، جامعه شناسی (2) ، روانشناسی ، دانش اجتماعی و آشنایی با برنامه ریزی تحصیلی ، شغلی نظام جدید آموزش متوسطه . شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش آذربایجان شرقی .
ـ اسبورن ، الکس اس . (1382) . پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت (ترجمه حسن قاسم زاده ) . تهران : انتشارات نیلوفر (تاریخ انتشار به زبان اصلی ، 1966) .
