مقدمه
«خداوند وقتی انسان را آفرید از روح خود در آن دمید.» (سوره مبارکه الحِجر، آیه 28).
این بدان معناست که هدف، خلقت موجودی خدا گونه بوده است که دارای صفات و خصوصیاتی باشد تا خلیفه خدا روی زمین شود و برای تربیت انسانها از میان خود آنها راهنمایانی برگزید تا راه راست را به انسانها نشان دهند. نقش تربیتی این راهنمایان به گونه ای بوده که انسانها در تمامی ابعاد وجودیشان رشد کنند. با مشاهده زندگی گذشتگان خواهیم دید که معمولاً زندگی افراد جامعه به سه بخش تقسیم می‌شده است. قسمت اول کار و مشغله روزانه که جهت تأمین معاش خانواده بوده است و قسمت دیگر را خواب و استراحت و تجدید قوای جسمی جهت شروع روزی نو و ادامه کار و تلاش روزانه تشکیل می‌داده است و بین این دو زمان، زمان سومی نیز مشاهده می‌شود که در آن افراد نه کاری انجام می‌دادند و نه در خواب بودند. البته این زمان بسیار کوتاه بود و به مرور زمان مدت آن افزایش یافته است. این مدت زمان از روز را اوقات فراغت (Leisure times) نام نهادند. در زندگی فردی و اجتماعی بسیاری از جوامع و ملتهای امروز جهان، اوقات فراغت بخش مهم و جدانشدنی از برنامه‌های تربیتی جوانان محسوب می‌شود و هر اجتماعی با توجه به این نکته تا چه میزان از تحولات صنعتی و اجتماعی عصر حاضر تأثیر پذیرفته است، از ساعات فراغت به فراخور وضع و موقعیت خویش و بر اساس تواناییهای اقتصادی خود و نیز اعتقادات و درک ویژه ای که از اوقات فراغت دارند، بهره می‌گیرند. واضح است که کم توجهی به این موضوع موجب می‌شود که افراد نتوانند اوقات بیکاری خود را به نحو مطلوب و دلخواه سپری کنند و از نقش سازنده ای که این ساعات در پرورش شخصیت و تکمیل دانش و معلومات دارند بهره ببرند. یکی از اقشار جامعه، جوانان هستند و آنها سرشار از انرژی جوانی می‌باشند که این انرژی باید به گونه ای مورد بهره برداری قرار گیرد (سازمان ملی جوانان، 1381).
فهرست مطالب
فصل اول: 3
کلیات پژوهش… 3
مقدمه. 4
1-1: بیان مسأله. 6
1-2: اهداف تحقیق.. 9
1-3: فرضیه‌های تحقیق.. 9
1-4: سئوالهای تحقیق.. 9
1-5: ضرورت و اهمیت تحقیق.. 9
1-6: تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهشی.. 12
فصل دوم : 14
پیشینه پژوهش… 14
مقدمه. 15
2-1- پیشرفت تحصیلی : تعریف، معیارها و عوامل تأثیر گذار. 19
2-2- معیارهای پیشرفت تحصیلی.. 23
2-3 تعریف بهزیستی و مولفه‌های آن.. 26
2-4- ویژگیهای افراد شاد. 32
2-5 رویکردهای نظری به بهزیستی.. 34
1-2-5- دیدگاه لذت گرایانه. 35
2-2-5- دیدگاه شناختی.. 36
3-2-5- دیدگاه‌های اهداف و ارزش‌ها 38
4-2-5- دیدگاه مقایسه‌های اجتماعی.. 40
5-2-5 دیدگاه سازگاری.. 41
6-2-5 الگوی چند بعدی ریف… 42
7-2-5- الگوی ویسینگ و وان ادن.. 43
2-6- روش‌های ارزیابی بهزیستی.. 44
2-7- عوامل و همبسته‌های بهزیستی.. 48
2-8 : مبانی نظری مدیریت زمان.. 71
2-9: مبانی نظری اوقات فراغت.. 81
2-9-1:مقدمه. 81
2-9-3: اوقات فراغت از دیدگاه اسلام. 84
2-9-4: اوقات فراغت از نظر فیلسوفان و جامعه شناسان روسی.. 85
سابقه علمی پیشینه تحقیق در ایران و خارج از کشور : 86
چکیده
این تحقیق جهت بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت معلمان زن شهرری می باشد. روش انجام این تحقیق کتابخانه ای و میدانی می باشد که تعداد 40 پرسشنامه بین معلمان تعدادی از مدارس دخترانه راهنمایی و دبیرستان شهرری توزیع شد که تمامی این پرسشنامه ها برگردانده شدند.
این تحقیق 6 فرضیه دارد که عبارتند از 1) سنجش اینکه آیا بین میزان در آمد و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟
2) سنجش این موضوع که آیا بین سن و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟ 3) سنجش اینکه آیا بین وضعیت تاهل و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معنا داری وجود دارد یا خیر ؟ 4) سنجش این موضوع که آیا بین سابقه و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟ 5) سنجش این موضوع که آیا بین تعداد فرزندان و نحوه گذراندن اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟6) سنجش این موضوع که آیا بین رشته تدریسی و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معنا داری وجود دارد یا خیر ؟
از فرضیه های بالا فرضیه های 1 و 3 رد شدند بقیه فرضیه ها معنا دار بودند. همچنین در این تحقیق جداول توصیفی و تحلیلی نیز ترسیم شده اند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات (طرح تحقیق)…………………………………………………………………. 1
طرح مسئله ……………………………………………………………………………………………. 2
اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………. 4
اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………… 6
پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………….. 7
فصل دوم: مرور رویکردهای نظری ……………………………………………………….. 11
نگاهی اجمالی بر روند تاریخی اوقات فراغت …………………………………………….. 12
صور مختلف گذران اوقات فراغت در ایران ……………………………………………… 18
اوقات فراغت از دیدگاه اسلام …………………………………………………………………. 22
ادبیات موضوع تحقیق ……………………………………………………………………………. 26
اوقات فراغت از دیدگاه جامعه شناسان و اندیشمندان ……………………………….. 28
چارچوب نظری …………………………………………………………………………………….. 35
فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………… 46
انواع وقت …………………………………………………………………………………………….. 47
ابعاد فراغت ………………………………………………………………………………………….. 53
متغیرها ………………………………………………………………………………………………… 56
فصل سوم: روش شناسی تحقیق……………………………………………………………… 57
روش تحقیق …………………………………………………………………………………………. 58
تعریف مفاهیم ……………………………………………………………………………………….. 60
تعریف عملیاتی مفاهیم ……………………………………………………………………………. 62
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات ………………………………………………………. 64
تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………… 65
آزمون فرضیه ها ………………………………………………………………………………….. 77
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ……………………………………………………… 83
نتیجه تحقیق ………………………………………………………………………………………….. 84
مشکلات تحقیق ……………………………………………………………………………………… 90
پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………. 91
منابع
ضمائم
نمونه پرسشنامه
کدنامه
منابع
- اردلان ، فرنگیس(1363) «جامعه شناسی اوقات فراغت» (جزوه درسی)،دانشکده علوم اجتماعی و تعاون ، تهران ، بی تا.
- آزادارمکی ، تقی(1373) «نظریه های جامعه شناسی»، سروش.
- ازکیا ، مصطفی(1352) ، سمرقاره ، دهکده ای از تربت جام ، استان خراسان .
- اسکیدمور ، ویلیام(1372) ، «تفکر نظری در جامعه شناسی» ، ترجمه : علی محمد حاضری ، تهران، نشر سفیر.
- امیر شاهی ، غلامحسین (1352)، میر قلعه ، دهکده ای از دره گز ، استان خراسان .
- بهنام ، جمشید ؛ راسخ ، شاپور(1348)، «مقدمه ای بر جامعه شناسی ایران» ،تهران ، چاپ سوم ، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
- بیرو ، آلن(1370) «فرهنگ علوم اجتماعی» (انگلیسی ، فرانسه ، فارسی) ، ترجمه : باقر ساروخانی ، تهران ، چاپ دوم ، انتشارات کیهان.
- پورطائی ، علی(اسفند1363) «چگونگی گذران اوقات فراغت نزد جوانان و نوجوانان مشهد» ، بخش روانشناسی اجتماعی ، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ، دانشکده علوم اجتماعی تهران.
- ترنر ، جاناتان. اچ(1373) «ساخت نظریه جامعه شناسی» ، مترجم : عبدالعلی لهسایی زاده ،شیراز ، انتشارات نوید.
- دفتر مرکزی کانون فرهنگی – تربیتی ، دوره هفتم ، شماره (1) ، تابستان 1371?
- دومازویه ، ژوفر(بهمن1352) ، «مقدمه ای بر جامعه شناسی فراغت» ، ترجمه مجله فرهنگ و زندگی ، شماره 12?
- دهخدا ، علی اکبر(1379) ، «لغت نامه» ، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- روزنامه کیهان ، 21 شهریور ، 1373?
چکیده
این تحقیق جهت بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت معلمان زن شهرری می باشد. روش انجام این تحقیق کتابخانه ای و میدانی می باشد که تعداد 40 پرسشنامه بین معلمان تعدادی از مدارس دخترانه راهنمایی و دبیرستان شهرری توزیع شد که تمامی این پرسشنامه ها برگردانده شدند.
این تحقیق 6 فرضیه دارد که عبارتند از 1) سنجش اینکه آیا بین میزان در آمد و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟
2) سنجش این موضوع که آیا بین سن و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟ 3) سنجش اینکه آیا بین وضعیت تاهل و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معنا داری وجود دارد یا خیر ؟ 4) سنجش این موضوع که آیا بین سابقه و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟ 5) سنجش این موضوع که آیا بین تعداد فرزندان و نحوه گذراندن اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟6) سنجش این موضوع که آیا بین رشته تدریسی و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معنا داری وجود دارد یا خیر ؟
از فرضیه های بالا فرضیه های 1 و 3 رد شدند بقیه فرضیه ها معنا دار بودند. همچنین در این تحقیق جداول توصیفی و تحلیلی نیز ترسیم شده اند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات (طرح تحقیق)…………………………………………………………………. 1
طرح مسئله ……………………………………………………………………………………………. 2
اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………. 4
اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………… 6
پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………….. 7
فصل دوم: مرور رویکردهای نظری ……………………………………………………….. 11
نگاهی اجمالی بر روند تاریخی اوقات فراغت …………………………………………….. 12
صور مختلف گذران اوقات فراغت در ایران ……………………………………………… 18
اوقات فراغت از دیدگاه اسلام …………………………………………………………………. 22
ادبیات موضوع تحقیق ……………………………………………………………………………. 26
اوقات فراغت از دیدگاه جامعه شناسان و اندیشمندان ……………………………….. 28
چارچوب نظری …………………………………………………………………………………….. 35
فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………… 46
انواع وقت …………………………………………………………………………………………….. 47
ابعاد فراغت ………………………………………………………………………………………….. 53
متغیرها ………………………………………………………………………………………………… 56
فصل سوم: روش شناسی تحقیق……………………………………………………………… 57
روش تحقیق …………………………………………………………………………………………. 58
تعریف مفاهیم ……………………………………………………………………………………….. 60
تعریف عملیاتی مفاهیم ……………………………………………………………………………. 62
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات ………………………………………………………. 64
تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………… 65
آزمون فرضیه ها ………………………………………………………………………………….. 77
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ……………………………………………………… 83
نتیجه تحقیق ………………………………………………………………………………………….. 84
مشکلات تحقیق ……………………………………………………………………………………… 90
پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………. 91
منابع
ضمائم
نمونه پرسشنامه
کدنامه
منابع
- اردلان ، فرنگیس(1363) «جامعه شناسی اوقات فراغت» (جزوه درسی)،دانشکده علوم اجتماعی و تعاون ، تهران ، بی تا.
- آزادارمکی ، تقی(1373) «نظریه های جامعه شناسی»، سروش.
- ازکیا ، مصطفی(1352) ، سمرقاره ، دهکده ای از تربت جام ، استان خراسان .
- اسکیدمور ، ویلیام(1372) ، «تفکر نظری در جامعه شناسی» ، ترجمه : علی محمد حاضری ، تهران، نشر سفیر.
- امیر شاهی ، غلامحسین (1352)، میر قلعه ، دهکده ای از دره گز ، استان خراسان .
- بهنام ، جمشید ؛ راسخ ، شاپور(1348)، «مقدمه ای بر جامعه شناسی ایران» ،تهران ، چاپ سوم ، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
- بیرو ، آلن(1370) «فرهنگ علوم اجتماعی» (انگلیسی ، فرانسه ، فارسی) ، ترجمه : باقر ساروخانی ، تهران ، چاپ دوم ، انتشارات کیهان.
- پورطائی ، علی(اسفند1363) «چگونگی گذران اوقات فراغت نزد جوانان و نوجوانان مشهد» ، بخش روانشناسی اجتماعی ، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ، دانشکده علوم اجتماعی تهران.
- ترنر ، جاناتان. اچ(1373) «ساخت نظریه جامعه شناسی» ، مترجم : عبدالعلی لهسایی زاده ،شیراز ، انتشارات نوید.
- دفتر مرکزی کانون فرهنگی – تربیتی ، دوره هفتم ، شماره (1) ، تابستان 1371?
- دومازویه ، ژوفر(بهمن1352) ، «مقدمه ای بر جامعه شناسی فراغت» ، ترجمه مجله فرهنگ و زندگی ، شماره 12?
- دهخدا ، علی اکبر(1379) ، «لغت نامه» ، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- روزنامه کیهان ، 21 شهریور ، 1373?
چکیده
این تحقیق جهت بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت معلمان زن شهرری می باشد. روش انجام این تحقیق کتابخانه ای و میدانی می باشد که تعداد 40 پرسشنامه بین معلمان تعدادی از مدارس دخترانه راهنمایی و دبیرستان شهرری توزیع شد که تمامی این پرسشنامه ها برگردانده شدند.
این تحقیق 6 فرضیه دارد که عبارتند از 1) سنجش اینکه آیا بین میزان در آمد و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟
2) سنجش این موضوع که آیا بین سن و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟ 3) سنجش اینکه آیا بین وضعیت تاهل و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معنا داری وجود دارد یا خیر ؟ 4) سنجش این موضوع که آیا بین سابقه و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟ 5) سنجش این موضوع که آیا بین تعداد فرزندان و نحوه گذراندن اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر ؟6) سنجش این موضوع که آیا بین رشته تدریسی و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معنا داری وجود دارد یا خیر ؟
از فرضیه های بالا فرضیه های 1 و 3 رد شدند بقیه فرضیه ها معنا دار بودند. همچنین در این تحقیق جداول توصیفی و تحلیلی نیز ترسیم شده اند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات (طرح تحقیق)…………………………………………………………………. 1
طرح مسئله ……………………………………………………………………………………………. 2
اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………. 4
اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………… 6
پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………….. 7
فصل دوم: مرور رویکردهای نظری ……………………………………………………….. 11
نگاهی اجمالی بر روند تاریخی اوقات فراغت …………………………………………….. 12
صور مختلف گذران اوقات فراغت در ایران ……………………………………………… 18
اوقات فراغت از دیدگاه اسلام …………………………………………………………………. 22
ادبیات موضوع تحقیق ……………………………………………………………………………. 26
اوقات فراغت از دیدگاه جامعه شناسان و اندیشمندان ……………………………….. 28
چارچوب نظری …………………………………………………………………………………….. 35
فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………… 46
انواع وقت …………………………………………………………………………………………….. 47
ابعاد فراغت ………………………………………………………………………………………….. 53
متغیرها ………………………………………………………………………………………………… 56
فصل سوم: روش شناسی تحقیق……………………………………………………………… 57
روش تحقیق …………………………………………………………………………………………. 58
تعریف مفاهیم ……………………………………………………………………………………….. 60
تعریف عملیاتی مفاهیم ……………………………………………………………………………. 62
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات ………………………………………………………. 64
تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………… 65
آزمون فرضیه ها ………………………………………………………………………………….. 77
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ……………………………………………………… 83
نتیجه تحقیق ………………………………………………………………………………………….. 84
مشکلات تحقیق ……………………………………………………………………………………… 90
پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………. 91
منابع
ضمائم
نمونه پرسشنامه
کدنامه
منابع
- اردلان ، فرنگیس(1363) «جامعه شناسی اوقات فراغت» (جزوه درسی)،دانشکده علوم اجتماعی و تعاون ، تهران ، بی تا.
- آزادارمکی ، تقی(1373) «نظریه های جامعه شناسی»، سروش.
- ازکیا ، مصطفی(1352) ، سمرقاره ، دهکده ای از تربت جام ، استان خراسان .
- اسکیدمور ، ویلیام(1372) ، «تفکر نظری در جامعه شناسی» ، ترجمه : علی محمد حاضری ، تهران، نشر سفیر.
- امیر شاهی ، غلامحسین (1352)، میر قلعه ، دهکده ای از دره گز ، استان خراسان .
- بهنام ، جمشید ؛ راسخ ، شاپور(1348)، «مقدمه ای بر جامعه شناسی ایران» ،تهران ، چاپ سوم ، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
- بیرو ، آلن(1370) «فرهنگ علوم اجتماعی» (انگلیسی ، فرانسه ، فارسی) ، ترجمه : باقر ساروخانی ، تهران ، چاپ دوم ، انتشارات کیهان.
هدف از انتخاب موضوع :
اگر بپذیریم که مهمترین بخش شکل گیری شخصیت نوجوانان و جوانان در اوقات آزاد ، فارغ از همه وظایف و برنامه های از پیش تعیین شده بیرونی ودیگر ساخته است و اگر قبول کنیم که ذهن هنگامی به جوشش و خلاقیت می افتد که منشاء تحریک آن تمایلات درونی و خود انگیخته باشد و فرد فعالانه و با انتخاب آزاد و به دور از انتظارات بیرونی ومقبولیت نهادی و نقش بازی کردن های تصنعی ، در شکل دادن افکار و اندیشه ها واعمال خود دخالت نماید ، آنگاه می تواند به فلسفه وجودی اوقات فراغت ، آن هم با جهت گیری مثبت ، رشد دهنده و کمال‌زا پی‌برد .
با توجه به انحرافات و مشکلات پیچیده و عدیده ای که در جامعه امروزی وجود دارد برای استفاده بهینه از اوقات فراغت و تأثیر بیشتر آن بر ایجاد انگیزه در
دانش آموزان به نظر رسید که می توان قدم مثبتی در این راه برداشت و همین امر ما را مصمم کرد که به این عنوان بپردازیم شاید مثمرثمر واقع گردد .
علل و دلایل انتخاب موضوع :
نکاتی در پی می آید می توانند در علل و دلایل انتخاب موضوع مؤثر باشند :
1) فعالیت ها و برنامه های متنوع و متعددی وجود داشته باشند که در خلال آن دانش آموزان بتوانند به صورت انتخابی ، آزاد . خودانگیخته و به میل خود به
آن ها مشغول شوند وبازدهی و کارآئی مناسبی دهند .
2) از تبدیل اوقات فراغت به اوقات سرگرمی و گذراندن وقت ، صرف انرژی بیهوده و اشتغالات بدون هدف پرهیز شود .
3) زمینه ای فراهم نمود که دانش آموز فرصت کاوش ، تفکر و تأمل درباره خود ، قابلیت و خدای خویش داشته باشد .
4) باعث حرمت نفس ، شکوفائی ، زیبا دوستی ، حقیقت یابی . خیرخواهی و خیر دوستی از جمله عناصر سازندة برنامه اوقات فراغت می باشد .
5) دانش آموز باید بین لذت و فرح و نشاط تفاوت قائل شود .
6) زمینه بهتر ومناسبی برای حسن کنجکاوی ، حیرت ، شکوه و پرسش گری دانش آموز را اوقات فراغت تحریک می کند .
قلمرو تحقیق :
الف- قلمرو موضوعی :
همانگونه که از عنوان تحقیق پیداست قصد بر آن است که رابطه اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی پرداخته شود . این موضوع گرچه تاحدود زیادی گسترده است و انجام تحقیق را نیز با مشکل مواجه می کرد ولی به حول وقوه الهی این مهم صورت گرفت . امید است که پاره ای از مشکلات را مشخص ساخته و درحل آنها راه حل هائی نیز بتواند ارائه و پیشنهاد نماید .
منابع :
