چکیده :

در فضای پس از جنگ سرد تا زمان 11 سپتامبر 2001 و از حوادث تروریستی 11 سپتامبر تا زمان حال ، رژیم های بین المللی بخصوص رژیم های امنیتی بین المللی دستخوش تغییرات و تحولات عمده ای گردیده اند . اگر چه رژیم های امنیتی بین المللی از دیر باز مطرح بوده نظیر : کنسرت اروپایی ، پس از جنگ های ناپلئونی ، اما عمدتا رژیم های امنیتی پدیده ای قرن بیستمی هستند که به دولتها این اجازه را میدهند که از مشکلات و تنگناهای امنیتی بگریزند . رژیم های تمام عیار امنیتی تنها در قرن بیستم و به ویژه با شروع جنگ سرد رو به گسترش گذاشتند . اما کار آمد بودن اینگونه رژیم ها اغلب مورد تردید قرار گرفته است . بعضی از رژیم های امنیتی بزرگ مانند : سالت یک      ( 1972 ) و سالت دو ( 1979 ) که به منظور کنترل رقابت تسلیحاتی بین ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق طراحی شده بودند ، در حقیقت رژیم های بی اعتباری بودند . مطابق تعریف رژیم های امنیتی ، وجود عناصر  ضمنی و سریع و باور های مشترک در میان بازیگران ، به رغم اختلافات مبنایی ، موجب تعیین محدودیت های خاص در رفتار بازیگران می شود . این در حالی است که تعابیر متفاوت منافع ژئواستراتژیک امریکا و روسیه ، در نظام بین المللی موجب شکاف در برداشت رژیم های امنیتی ، اولا توسط صاحبان قدرت انجام می شوند ، ثانیأ مکانیزم های همکاری را شکل می دهند که در میان دولتها و سایر بازیگران دیگر ایجاد اعتماد و امنیت کرده و به ثبات نظام بین المللی کمک می کنند ، ثالثأ رژیم ها توسط عوامل متعددی که عمده ترین آن قدرت می باشد دستخوش تغییر می شوند . در واقع صاحبان اصلی قدرت ، همانا ایالات متحده امریکا ابر قدرت چهار بعدی ( فرهنگی ، سیاسی اقتصادی و نظامی ) و فدراسیون روسیه ابر قدرت تک بعدی ( نظامی ) هستند که رژیم های امنیتی را شکل می دهند و همین قدرتها هستند که زمینه ساز تغییر و نابودی رژیم های امنیتی می گرند . بر این اساس سعی شده است در این رساله به مقایسه دیدگاه های امریکا و روسیه نسبت به رژیم های امنیتی بین المللی پرداخته شود که این رژیم ها شامل NPT , PTBT  , سالت 1و 2 MTCR استارت 1 و 2 و 3 CWC , BWC , CFE , NATO , IAEA , SORT , ICOC , NMD , ABM , CTBT …. می باشند . همچنین به بررسی نظریه رژیم های بین المللی و نگرش امریکا و روسیه نسبت به پرونده هسته ای ایران نیز پرداخته می شود .

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………….  1

فصل اول : کلیات پژوهش

1- طرح مسئله………………………………………………………………………………………………………  2

2- سئوال اصلی …………………………………………………………………………………………………….  5

3 – سئوالات فرعی ………………………………………………………………………………………………  5

4 – فرضیه اصلی …………………………………………………………………………………………………  5

5 – قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………  5

6 – روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………..  5

7 – متغیرها………………………………………………………………………………………………………….  6

8 – انگیزه انتخاب موضوع……………………………………………………………………………………….. 6

9 – اهداف انتخاب موضوع ……………………………………………………………………………………… 6

10 – بررسی ادبیات موجود …………………………………………………………………………………….. 7

11 – تعریف مفهومی متغیرها …………………………………………………………………………………… 7

12- تعریف مفاهیم کلیدی ……………………………………………………………………………………….. 9

13- ساختار تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 10

فصل دوم : آخرین موج از تئوریهای روابط بین المللی ؛ نظریه رژیم های بین المللی

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 11

گفتار اول : اهمیت و جایگاه رژیم های بین المللی………………………………………………………… 14

          الف – ساختار گرایان …………………………………………………………………………………. 17

          ب – پیروان گروسیوس……………………………………………………………………………….. 26

          ج – ساختار گرایان تعدیلی…………………………………………………………………………… 32

گفتار دوم : بنیان های مفهومی و تئوریک رژیم های بین المللی………………………………………… 34

          الف – بنیان های مفهومی رژیم های بین المللی39

          ب – اجزاء تشکیل دهنده رژیم های بین المللی39

          ج – ویژگی های رژیم های بین المللی 42

          د – انواع رژیم های بین المللی42

          ه – گروه بندی رژیم های بین المللی45

          و – رژیم های رسمی سیاستگذار و عملیاتی46

          ی – عوامل موثر در تشکیل رژیم های بین المللی و رویکردهای نظری46

گفتار سوم : دلایل به وجود آمدن مشکلات تغییرات ،

و نیز نقش و کارکرد رژیم های بین المللی 64

          الف – مشکلات ماهوی و بنیادین رژیم های بین المللی64

          ب – مشکلات ساختی و شکلی 65

          ج – مشکلات تصمیم گیری و تصمیم سازی 67

          د – نقش و کارکرد رژیم های بین المللی 69

          ه – جایگاه حقوقی رژیم های بین المللی 70

          و – پارادایم های تحلیلی رژیم های بین المللی 73

          ی – علل و عوامل موثر در تغییر رژیم های بین المللی85

          نتیجه گیری90

فصل سوم : رژیم های امنیتی بین امللی و مقایسه دیدگاه های دیدگاه امریکا و روسیه

مقدمه 92

گفتار اول مفهوم امنیت ، بازدارندگی ، کنترل تسلیحات و خلع سلاح 93

          الف – مفهوم امنیت 93

          ب – باز دارندگی و مراحل مختلف مسابقه تسحیلاتی امریکا و روسیه (شوروی سابق)  95

          ج – کنترل تسلیحات و خلع سلاح105

          1 – کنترل تسلیحات و خلع سلاح در پس از جنگ سرد 107

          2 – کنترل تسحیلات و خلع سلاح پس 11 سپتامبر 2001 111

گفتار دوم : دیدگاه های امریکا و روسیه نسبت به قرار دادهای ABM و طرح سپر دفاع ملی

موشکی NMD 114

          الف – گفتگوهای محدودیت سلاح های استراتژیک119

          1 – قرارداد سالت یک 119

          2 – قرار دادسالت دو 120

          3 – قرار دادهای استارت یک ، دو ، سه 120

          4 – قرار داد سورت 120

       ب – سیستم دفاع ملی موشکی NMD  و دیدگاههای موافقین و مخالفین آن 121

          1 – سیستم دفاع ملی موشکی NMD  و واکنش روسیه به آن. 125

          2 – پیامدهای استقرار سیستم دفاع ملی موشکیNMD 129

          3 – اثرات سپر دفاع ملی موشکی بر کنترل تسلیحات129

          ج – طرح سپر دفاع ملی موشکی NMD و حادثه 11 سپتامبر131

گفتار سوم : رژیم بین المللی کنترل و مهار موشکی MTCR و نظامنامه موشکی ICOC 135

          الف – رژیم مهار و کنترل فناوری مشکی MTCR 137

          ب -  دلایل کارایی و عدم کارایی رژیم کنترل و مهار فن آوری موشکیMTCR 142

          ج – ایجاد نظام نامه یا کردار نامه موشکی ICOC 148

          د – رژیم کنترل صادرات تسلیحات و دیدگاه های روسیه و امریکا 151

گفتار چهارم : کنوانسیون های منع سلاح های بیولوژیک و منع سلاح های شیمیایی

CW – BWC161

           الف – کنوانسیون منع گسترش ، تولید و ذخیره سازی سلاح های بیولوژیک ( BWC)161

          ب – کنوانسیون ممنوعیت کاربرد سلاح های شیمیایی (CWC171

گفتار پنجم : دو رژیم امنیتی خلع سلاح هسته ای جهان (CTBT, NPT 176

          الف – نگاهی به مبانی نظری انرژی هسته ای 178

          ب – آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA ) 182

          ج – معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای ( NPT185

          د – رژیم امنیتی منع جامع آزمایشات هسته ای(CTBT 191

گفتار ششم : رژیم امنیتی ناتو ، رژیم کنترل تسلیحات متعارف (CFE ) و بحث سامانه دفاعی موشکی در لهستان و چک 198

          الف – رژیم امنیتی بین المللی ناتو ، ارزیابی جایگاه آن در محیط امنیت بین المللی198

          ب – سپر دفاع موشکی در لهستان و چک و شکاف در رژیم امنیتی213

          ج – رژیم کنترل تسلیحات متعارف یا نیروهای متعارف در اروپا (CFE 219

          نتیجه گیری226

فصل چهارم : نگرش امریکا و روسیه به پرونده هسته ای ایران

مقدمه 228

گفتار اول : تاریخچه روابط هسته ای ایران و امریکا پس از انقلاب229

          الف – سیر تعاملات ایران و آمریکا در خصوص مسائل هسته ای 231

          ب – استراتژی سیاست خارجی امریکا در دوره بوش پسر در قبال ایران 234

گفتار دوم : دیپلماسی هسته ای امریکا در قبال ایران 236

          الف – برنامه هسته ای ایران از دید امریکا 238

          ب – سیاست های امریکا برای مقابله با برنامه های ایران 241

گفتار سوم : اتهامات ایالات متحده علیه فعالیتهای هسته ای ایران 245

          الف – اتهامات فنی 245

          ب – تحلیل اقتصادی246

گفتار چهارم : سیاست خارجی ایران و روسیه در قبال یکدیگر 248

          الف – زمینه های همکاری ایران و روسیه253

           ب – زمینه های همکاری اقتصادی در سطح جهانی 254

گفتار پنجم : تغییر نگرش روسیه در خصوص پرونده هسته ای ایران از حالت بازی با ایران تا رأی مثبت به قطعنامه بر علیه ایران 256

نتیجه گیری262

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری 264

پیوست ها و ضمائم :

پیوست (الف ) گاه شمار هستهای در سال 1385272

          پیوست (ب ) سیر برنامه اتمی ایران در سال 1386277

کتابنامه

          الف ) کتب فارسی 281

          ب ) مقالات فارسی 287

          ج ) نشریات فارسی 292

          د ) جزوات درسی 293

          و ) پایان نامه ها و رساله ها 294

          ه ) منابع اینترنتی و خبر گزاری ها 296

          ی ) منابع انگلیسی 297

چکیده انگلیسی 300

فهرست جداول

جدول 2- 1 جدول مفاهیم کلیدی رژیمهای بین المللی88

کتاب نامه

الف) کتب فارسی

ا)- الیوت جفری ورجینالد رابرت،‌فرهنگ اصطلاحات سیاسی استراتژیک ،‌1381،‌ترجمه:‌میرحسن رئیس زاده ،‌تهران، انتشارات معین.

2)- اردلانیان فیروز، رژیم بین المللی کنترل فن آوری موشکی، 1385،‌تهران، انتشارات راه نو.

3)- اورلف ولادیمیر،‌کنترل های صادرات هسته ای و موشکی روسیه:‌سیاستها و اقدام ها،‌1386،‌ترجمه :‌مریم دهقان،‌تهران،‌انتشارات وزارت امور خارجه.

4)- اسماعیلی محمد حسن و دیگران، جنگ افزارهای شیمیایی و بیولوژیک :‌ویژگیها،‌صدمات بهداشتی و درمانی ،‌1365،‌شیراز،‌انتشارات وزیری.

5)- احدی مهدی و دیگران،‌عوامل جنگ بیولوژیک،‌1375،‌تهران،‌انتشارات علوی.

6)- استالتر جان وولف،‌جهان همچون یک زراوخانه،‌1386،‌ترجمه سلیمان فرهادیان،‌چاپ اول،‌تهران،‌انتشارات فرهنگ.

7)- اجاقلو نسیم الله، پرونده هسته ای ایران، 1384 ، تهران ،‌انتشارات مؤلف.

ی- منابع انگلیسی

1- Albright David,Hinderstien cory,Iran:countdown to showdon vol 6,November and December(2004)

2. Betzezinski zbigniew,Gates Robert,Time for a new approach, At:hTTp://www.cfr.org/pdf.iran.(2000).

3- Bolton John,’Testimory by under secretary of state for arms control andInternational security .AT:http://www.Golba/scurity . org.wmd/library/congress/2004-h/020624-Bolton.

4- cooper David , competing western strategic against the proliferation of weapons of mass Destruction. Conneticut,West port (2002).

5- Dermont J.M.C,’’The killing winds , Newyork:Arbor house.(1986).

دانلود فایل