چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی سطح سلامت روانی در خانواده های خلبانان نظامی و همچنین بررسی سطح سلامت روانی همسران خلبانان نظامی در مقایسه با همسران افراد عادی، می باشد.

در این پژوهش، عامل حرفة پر تنش خلبانی به عنوان متغیر پیش بین و سلامت روانی به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شده اند. جامعة پژوهش متشکل از 120 نفر از خانواده های خلبانان نظامی است که از این 120 نفر، 32 نفر را همسران و 86 نفر را فرزندان تشکیل می دهند و همچنین 30 نفر از همسران افراد عادی نیز جهت مقایسه با 30 نفر از همسران خلبانان نظامی از نظر سطح سلامت روانی، از جامعة در دسترس به گروه نمونة پژوهش اضافه گردید. اما در نهایت 148 پرسشنامه بازگردانده شده مورد تجزیه و تحلیل آماری انجام گرفت.

پژوهش حاضر، یک پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه SCL-90-R و پرسشنامة مشخصات فردی -خانوادگی می باشد. این پژوهش در نهایت به شش سؤال اصلی پاسخ می دهد که این شش سؤال عبارتند از:

1-سلامت روانی همسران خلبانان نظامی در چه سطحی است؟

2-سلامت روانی همسران افراد عادی در چه سطحی است؟

3-سلامت روانی همسران خلبانان نظامی در مقایسه با سلامت روانی همسران افراد عادی در چه سطحی است؟

فهرست مطالب
عنوان                                                   صفحه
مقدمه ……………………………………………………………………………………………. 1
فصل اول: بیان مسأله
مقدمه ……………………………………………………………………………………………. 7
بیان مسأله ………………………………………………………………………………………. 7
ضرورت و اهمیت پژوهش ………………………………………………………………… 11
اهداف پژوهش ………………………………………………………………………………. 12
سؤالهای پژوهش …………………………………………………………………………….. 13
مفاهیم و متغیرهای عملیاتی ……………………………………………………………….. 14
خلاصه فصل …………………………………………………………………………………. 17
فصل دوم:گسترة نظری موضوع و پیشینه تحقیقاتی
مقدمه ………………………………………………………………………………………….. 19
مبانی نظری …………………………………………………………………………………… 19
مفهوم سلامت ………………………………………………………………………. 19
نگاهی تاریخی به سلامت و بیماری …………………………………………….. 21
الگوهای سلامت ……………………………………………………………………. 23
مقایسة الگوهای سلامت ………………………………………………………….. 42
عنوان                                                   صفحه
ابعاد سلامت ………………………………………………………………………… 43
سلامت روانی ……………………………………………………………………….. 47
مفهوم سلامت روانی در نظریه های مختلف …………………………………… 52
تعریف تنیدگی ……………………………………………………………………… 72
تاریخچة تنیدگی ……………………………………………………………………. 75
انواع تنیدگی ………………………………………………………………………… 76
محرکهای تنیدگی زا ……………………………………………………………….. 77
چه کسی در برابر تنیدگی آسیب پذیر تر است؟ ………………………………. 79
هزینة تنیدگی ……………………………………………………………………….. 80
منابع تنیدگی و زندگی حرفه ای …………………………………………………. 81
عوامل تنیدگی شغلی ………………………………………………………………. 84
مکانیزمهای تأثیر تنیدگی ………………………………………………………….. 91
واکنشهای جسمانی در مقابل تنیدگی ……………………………………………. 93
نشانگان سازگاری عمومی سلیه ………………………………………………….. 94
ارتباط تنیدگی با بهداشت و سلامت روانی ……………………………………. 97
آثار روانشناختی تنیدگی …………………………………………………………… 99
تنیدگی و بیماریها ………………………………………………………………… 100
عنوان                                                   صفحه
تنیدگی و رویدادهای زندگی ……………………………………………………. 109
پیشگیری و درمان ………………………………………………………………… 111
کاهش تنیدگی در محیط کار ……………………………………………………. 122
یافته های پژوهشی ………………………………………………………………………… 124
پژوهشهای داخلی ………………………………………………………………… 124
پژوهشهای خارجی ………………………………………………………………. 126
خلاصه فصل ……………………………………………………………………………….. 129
فصل سوم:روش تحقیق
مقدمه ………………………………………………………………………………………… 131
نوع پژوهش ………………………………………………………………………………… 131
جامعة آماری ……………………………………………………………………………….. 132
گروه نمونه  …………………………………………………………………………………. 132
روش نمونه گیری …………………………………………………………………………. 132
ابزار اندازه گیری …………………………………………………………………………… 133
روشهای آماری …………………………………………………………………………….. 143
خلاصه فصل ……………………………………………………………………………….. 144

عنوان                                                   صفحه
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه ………………………………………………………………………………………… 146
یافته های توصیفی …………………………………………………………………………. 146
یافته های استنباطی ………………………………………………………………………… 161
یافته های جانبی ……………………………………………………………………………. 180
خلاصه فصل ……………………………………………………………………………….. 187
فصل پنجم:تفسیر نتایج
مقدمه ………………………………………………………………………………………… 191
تفسیر خلاصه ای از پژوهش …………………………………………………………….. 191
بحث و بررسی دربارة یافته های پژوهشی …………………………………………….. 194
محدودیتهای پژوهش ……………………………………………………………………… 203
پیشنهادات …………………………………………………………………………………… 203
فهرست منابع فارسی ………………………………………………………………………. 205
فهرست منابع انگلیسی ……………………………………………………………………. 208
ضمائم ……………………………………………………………………………………….. 209

فهرست اشکال
عنوان                                                   صفحه
شکل (1-2):الگوی زیستی- روانی- اجتماعی …………………………………………. 27
شکل(2-2):الگوی جدیدی از سلامت …………………………………………………… 31
شکل(3-2):ارتباط سلامت با سایر حوزه های مرتبط با سلامت …………………….. 35
شکل(4-2):پایه های الگوی اعتقاد به سلامت ………………………………………….. 38
شکل(5-2):الگوی مراحل تغییر …………………………………………………………… 40
شکل(6-2):راههای که از طریق آنها تنیدگی به بیماری منتهی می گردد …………… 92
شکل(7-2):سندرم سازش عمومی ……………………………………………………….. 97

فهرست جدولها
عنوان                                                   صفحه
جدول (1-2): مقیاس درجة سازگاری مجدد اجتماعی ……………………………… 110
جدول (1-4): جدول فراوانی بر حسب جنسیت …………………………………….. 146
جدول (2-4): جدول فراوانی بر حسب وضعیت تأهل ……………………………… 147
جدول (3-4): جدول فراوانی بر حسب میزان تحصیلات ………………………….. 148
جدول (4-4): جدول مقایسة فراوانی نمرات در همسران و خلبانان نظامی ……… 149
جدول (5-4): نتایج توصیفی مربوط به گروه همسران خلبانان نظامی و همسران افراد عادی …………………………………………………………………………………………. 152
جدول (6-4): نتایج توصیفی مربوط به فرزندان دختر و پسر خلبانان نظامی ……. 155
جدول (7-4): نتایج توصیفی مربوط به فرزندان و همسران خلبانان نظامی ………. 158
جدول (8-4): نتایج حاصل از آزمون مستقل نمونه ها بین دو گروه همسران خلبانان نظامی و همسران افراد عادی …………………………………………………………….. 162
جدول (9-4): نتایج حاصل از آزمون مستقل نمونه ها بین دو گروه فرزندان خلبانان نظامی و همسران خلبانان نظامی ………………………………………………………… 170
جدول (10-4): نتایج حاصل از آزمون مستقل نمونه ها بین دو گروه فرزندان دختر و پسر خلبانان نظامی ………………………………………………………………………… 178

عنوان                                                   صفحه
جدول (11-4): جدول فراوانی همسران خلبانان در حین خدمت و همسران خلبانان بازنشسته …………………………………………………………………………………….. 180
جدول (12-4): نتایج توصیفی مربوط به همسران خلبانان در حین خدمت و همسران خلبانان بازنشسته …………………………………………………………………………… 181
جدول (13-4): نتایج حاصل از آزمون مستقل نمونه ها بین دو گروه همسران خلبانان در حین خدمت و همسران خلبانان بازنشسته …………………………………………. 184

فهرست نمودارها
عنوان                                                   صفحه
نمودار (1-2): طیف عافیت و بیماری ……………………………………………………. 45
نمودار (1-4): نیمرخ روانی همسران و فرزندان خلبانان نظامی (118نفر) ……….. 150
نمودار (2-4): تعداد علائم مثبت مرضی در کل آزمودنیها ………………………….. 151
نمودار (3-4): نیمرخ روانی همسران خلبانان نظامی در مقایسه
با همسران افراد عادی …………………………………………………………………….. 154
نمودار (4-4): نیمرخ روانی فرزندان پسر و دختر خلبانان نظامی در مقایسه با هم 157
نمودار (5-4): نیمرخ روانی همسران خلبانان نظامی در مقایسه
با فرزندان خلبانان نظامی …………………………………………………………………. 159

فهرست منابع:
الف) منابع فارسی
1-    آلبوشوکه، سید احمد ، خستگی پرواز و محدودیت های زمان پرواز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری(1374)
2-    استورا، جین بنجامین ، تنیدگی یا استرس بیماری جدید تمدن ترجمه پریرخ دادستان، تهران، انتشارات رشد (1377)
3-    باقی، عباس؛ بیماریهای شایع شغلی ؛ فصلنامه ایمنی ؛ شمارة 34 (1380)
4-    پریور، علی ؛ نابسامانیهای روانی . تهران . انتشارات آسیا (1369).
5-    توکلی کلاله ، بررسی عوامل استرس را وضعیت سلامت عمومی در مدیران و مدیره های پرستاری بیمارستانهای دانشگاهی علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران ؛ شهید بهشتی و ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران (1375)
6-    جی. کرتیس، آنتونی ، روانشناسی سلامت ، ترجمه دکتر علی فتحی آشتیانی و هادی عظیمی آشتیانی، انتشارات بعثت (1383)
7-    خدا رحیمی، سیامک ؛ مفهوم سلامت روانشناختی، تهران ؛ انتشارات جاودان خرد  (1374)
8-    دلاور، علی ؛ روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران، نشر ویرایش (1379)
9-    دیماتئو، ام. رابین ، روانشناسی سلامت جلد دوم، ترجمة کیانوش هاشمیان، تهران، انتشارات سمت (1378)
10-    رأس، ر. آلتمایر. 1،1 ، استرس شغلی‌ ، ترجمة غلامرضا خواجه پور؛ تهران؛ انتشارات سازمان صنعتی (1377)
11-    رمضانی، رضا؛ بهداشت روانی را جدی بگیرید ؛ فصلنامه ایمنی ؛ شماره 37 (1381)
12-    سی وارد، برایان کوک ؛ مدیریت استرس؛ ترجمه مهدی قراچه داغی؛ تهران، نشر پیکان (1381)
13-    سیف، علی اکبر؛ متغیر رفتار و رفتار درمانی (نظریه ها و روشها)؛ تهران؛ نشر دوران (1381)
14-    شهیدی، شهریار. حمدیه، مصطفی ؛ اصول و مبانی بهداشت روانی؛ تهران؛ انتشارات سمت (1381)
15-    ظاهری نخست- حمید رضا ؛ مقایسه اختلالات روان تنی در گروههای پروازی و غیر پروازی؛ پایان نامه کارشناسی ارشد؛ کارشناسی آزاد اسلامی کرج (1374)
16-    فتحی، علی، عظیمی آشتیانی، هادی ؛ روانشانسی سلامت ؛ انتشارات بعثت  (1382)
17-    کلینیک، کریس، رال ؛ رویارویی با چالشهای زندگی  فناوری؛ ترجمه علی محمد گودرزی؛ تهران؛ انتشارات رسا (1382)
18-    گنجی، حمزه ؛ ارزشابی شخصیت (پرسشنامه ها)؛ تهران؛ نشر سالامان (1380)
19-    معاونت ایمنی پرواز؛ استرس و هوانوردان؛ فصلنامه ایمنی شماره 41؛
20-    مغازه، زهرا ؛ اربطه استرس شغلی معلمین و رضایت شغلی آنها در منطقه مهرشهر کرج، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ترتیب مدرس  (1374)
21-    مغازه، زهرا ؛ رابطه استرس شغلی معلمین و رضایت شغلی آنها منطقه در ظهر کرج؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ترتیب مدرس (1374)
22-    مکی، محسن ؛ استرس ؛ فصلنامه ایمنی ؛ شماره 35 (1380‌)
23-    منجمی، فرشید ؛ بررسی وضعیت استرس پرسنل مدارک پزشکی شاغل در بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران ؛ پایان نامه کارشناسی ارشد (1375)
24-    میلانی فر، بهروز ؛ بهداشتی روانی؛ تهران؛ نشر قوس (1378)
25-    هلز ، دیان ، رهنمودهای سلامت زیستن ، ترجمه دکتر الهه میرزایی و همکاران، انتشارات کتابخانه فرودین (1376)
26-    هومن، حیدر علی؛ به شناخت روش علمی در علوم رفتاری (پایه های پژوهش)؛ تهران؛ با نشر پارسا(1371)

ب) منابع خارجی
Boser, Robert, J.1998, pilots pay accident rates.
Airlinesafety.com
-cappon Danied. 2000, pschological problems in pilots, Errorin pilots, www.Aviationsafty online.com
-carlines, marvin. 1989, The spousal factor in pilot stress, psyclit journal Articles.
-Reinhart, Richard, MD. 1996, stress and the pilots spouse, national Business Aviation Assocition, INC.
slott, G.R.MD. 1998, monitoring your blood pressure, Topics for health of pilots, the federal Aviation medical bulletin.

دانلود فایل